25η Νοεμβρίου Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών: 7 Τρόποι να Κάνουμε τον Σεβασμό Πράξη, Κάθε Μέρα του Χρόνου.

Η βία κατά των γυναικών είναι μια παγκόσμια πανδημία που παραμένει βαθιά ριζωμένη στις κοινωνίες μας, τροφοδοτούμενη από πατριαρχικές δομές και ανισότητες εξουσίας. Στην Ελλάδα, τα επίσημα στατιστικά στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: περισσότερες από 1 στις 3 γυναίκες έχουν υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία, με την ψυχολογική βία να είναι η πιο συχνή μορφή. Η καταπολέμησή της δεν είναι υπόθεση μόνο των θυμάτων ή των ειδικών, αλλά αφορά την ατομική ευθύνη όλων μας.

Το πώς στεκόμαστε απέναντι σε αυτό το φαινόμενο καθορίζει την κοινωνία που χτίζουμε. Ακολουθούν 7 συγκεκριμένοι τρόποι για να μετατρέψουμε την ευαισθητοποίηση σε έμπρακτη, καθημερινή δράση.

1. Ενημερώσου για τη Βία κατά των Γυναικών (Και τις Πολλές της Μορφές)

Η βία δεν είναι μόνο ορατή (σωματικός τραυματισμός). Περιλαμβάνει:

• Ψυχολογική/Συναισθηματική: Απειλές, ταπείνωση, απομόνωση (Ποσοστό στην Ελλάδα: 40,42%).

• Οικονομική: Στέρηση πρόσβασης σε χρήματα, απαγόρευση εργασίας.

• Σεξουαλική: Οποιαδήποτε πράξη χωρίς ελεύθερη συναίνεση.

• Διαδικτυακή: Stalking, revenge porn: διάδοση ιδιωτικών εικόνων (26,1% των νεαρών γυναικών έχουν βιώσει stalking).

Τι να κάνεις: Αναγνώρισε τα σημάδια σε φίλες, συναδέλφους ή μέλη της οικογένειάς σου. Κατανόησε ότι ο φόβος και η ντροπή είναι συχνά αυτά που κρατούν τα θύματα στη σιωπή.

2. Άκουσε και Πίστεψε τα Θύματα

Το πρώτο βήμα για την αποκατάσταση ενός θύματος είναι η επικύρωση της εμπειρίας του. Ως κοινωνία, συχνά πέφτουμε στην παγίδα του "victim blaming" (κατηγορώντας το θύμα).

Τι να κάνεις: Όταν κάποιος σου εμπιστευτεί μια κακοποιητική εμπειρία:

• Μην Αμφισβητείς: Απέφυγε ερωτήσεις όπως «Γιατί δεν έφυγες νωρίτερα;» ή «Γιατί ήσουν εκεί;».

• Πρόσφερε Στήριξη: Η φράση «Σε πιστεύω» είναι η πιο ισχυρή.

• Εστίασε στη Δική τους Ασφάλεια: Ρώτησε: «Τι χρειάζεσαι από εμένα τώρα;».

3. Μην Κάνεις και Μην Ανέχεσαι Σεξιστικά Σχόλια

Τα σεξιστικά αστεία, τα υποτιμητικά σχόλια (microaggressions) και η ανεκτικότητα στον σεξουαλικό εκφοβισμό (sexual harassment) αποτελούν το έδαφος πάνω στο οποίο αναπτύσσεται η βία. Σύμφωνα με έρευνες, πάνω από 2 στις 5 εργαζόμενες γυναίκες έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας τους.

Τι να κάνεις:

• Διακόπτεις: Όταν ακούσεις σεξιστικό σχόλιο, μίλα ευγενικά αλλά σταθερά. Για παράδειγμα: «Αυτό δεν είναι αστείο» ή «Δεν το βρίσκω σωστό».

• Θέσε Όρια: Δείξε ότι στον δικό σου χώρο (εργασία, παρέα) η τέτοια συμπεριφορά δεν είναι αποδεκτή.

4. Σεβάσου και Αγκάλιασε την Διαφορετικότητα (Intersectionality)

Η βία δεν βιώνεται με τον ίδιο τρόπο από όλες τις γυναίκες. Οι γυναίκες που ανήκουν σε πολλαπλές ευάλωτες ομάδες (μετανάστριες, Ρομά, ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, γυναίκες με αναπηρία) αντιμετωπίζουν πολλαπλές μορφές διάκρισης που τις καθιστούν πιο ευάλωτες στη βία και πιο δύσκολη την πρόσβασή τους στις δομές.

Τι να κάνεις: Ενημερώσου για τους αγώνες και τα ζητήματα των διαφορετικών ομάδων και στήριξε οργανώσεις που παρέχουν εξειδικευμένη βοήθεια σε αυτές.

5. Ενημερώσου για τις Δομές Υποστήριξης της Περιοχής σου

Η γνώση των διαθέσιμων δομών μπορεί να σώσει ζωές. Στην Ελλάδα, λειτουργεί ένα Εθνικό Δίκτυο Δομών που παρέχει νομική, ψυχολογική και κοινωνική στήριξη.

Σημαντικά Τηλέφωνα & Δομές:

• Γραμμή SOS 15900: 24ωρη, πανελλαδική τηλεφωνική γραμμή για γυναίκες θύματα βίας.

• Συμβουλευτικά Κέντρα: 39 Κέντρα σε όλη τη χώρα που παρέχουν δωρεάν στήριξη. Το 2021-2022 υποστήριξαν 4.320 γυναίκες.

• Ξενώνες Φιλοξενίας: Υπάρχουν περίπου 26 ξενώνες που φιλοξενούν γυναίκες και τα παιδιά τους για ασφαλή διαμονή.

• Panic Button (Κουμπί Πανικού): Εφαρμογή για άμεση ειδοποίηση της αστυνομίας σε περίπτωση ενδοοικογενειακής βίας.

Τι να κάνεις: Αποθήκευσε το 15900 στο κινητό σου και ενημερώσου για το πλησιέστερο Συμβουλευτικό Κέντρο.

6. Κατανόησε την Έννοια της Συναίνεσης (Consent)

Η συναίνεση είναι το θεμέλιο κάθε σεξουαλικής πράξης και πρέπει να είναι:

• Ελεύθερη: Χωρίς εξαναγκασμό, φόβο ή πίεση.

• Ενθουσιώδης: Όχι απλή απουσία αντίδρασης.

• Συγκεκριμένη: Το «Ναι» σε ένα πράγμα δεν είναι «Ναι» σε κάτι άλλο.

• Ανακλητή: Μπορεί να ανακληθεί ανά πάσα στιγμή, ακόμα και κατά τη διάρκεια της πράξης.

Θυμήσου: Η συναίνεση δεν μπορεί να δοθεί όταν κάποιος είναι υπό την επήρεια αλκοόλ/ναρκωτικών ή κοιμάται.

7. Μάθε στα Παιδιά τον Σεβασμό και την Ισότητα των Φύλων

Η πρόληψη ξεκινά με την άρση των έμφυλων στερεοτύπων. Τα παιδιά εκτίθενται σε αυτά από πολύ μικρή ηλικία.

Τι να κάνεις ως γονέας/εκπαιδευτικός:

• Μίλα για τα Όρια: Δίδαξε τα παιδιά ότι το σώμα τους είναι δικό τους και ότι έχουν δικαίωμα να πουν «Όχι».

• Πρότυπο Σεβασμού: Δείξε έμπρακτα, μέσα στη δική σου σχέση και οικογένεια, τη δίκαιη κατανομή των ρόλων και τον αμοιβαίο σεβασμό.

• Ενθάρρυνε: Ενθάρρυνε τα αγόρια να εκφράζουν συναισθήματα και τα κορίτσια να είναι δυναμικά και να διεκδικούν.

Η αλλαγή έρχεται μέσα από την καθημερινή μας στάση. Ακόμα και η πιο μικρή πράξη αντίστασης στον σεξισμό ή στήριξης σε ένα θύμα, είναι ένα βήμα προς μια κοινωνία χωρίς βία.

Αρχική